دهانشویهها ابزارهایی هستند که برای بهبود بهداشت دهان و پیشگیری از بیماریهای دهانی استفاده میشوند. یکی از دهانشویههای متداول در بازار، دهانشویه کلرهگزیدین است. کلرهگزیدین یک ماده ضدعفونیکننده است که میتواند به کنترل باکتریها در دهان کمک کند و از التهابات و عفونتهای دهانی جلوگیری نماید.
این دهانشویه میتواند بوی بد دهان را کاهش داده و به بهبود بهداشت دهانی کمک کند. علاوه بر آن، استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین میتواند در برخی درمانهای دندانی و ارتودنسی نیز مورد استفاده قرار بگیرد. در این مقاله، به بررسی عوارض، فواید و نحوه استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین پرداخته خواهد شد و توصیههای لازم در مورد استفاده از آن در شرایط مختلف بررسی خواهد شد.
دهانشویه کلرهگزیدین به عنوان یک ابزار موثر در بهبود بهداشت دهان و کنترل باکتریها شناخته شده است. با امضای این مقاله، به عمق تأثیرات این دهانشویه در کاهش التهابات دهانی، بهبود بوی دهان و حفظ بهداشت دهانی تأکید میکنیم. همچنین، موارد خاصی نظیر استفاده در درمان ارتودنسی و نکاتی درباره استفاده در دوران بارداری به اطلاع مخاطبان ارائه شده است. این مقاله بر اساس اطلاعات جدید و بهترین دانستههای کنونی تهیه شده است و میتواند به توسعه و ارتقاء سلامت دهان و دندان کمک کند.
دهانشویه کلرهگزیدین برای چیست؟
دهانشویه کلرهگزیدین (Chlorhexidine) یک ماده ضدعفونیکننده است که در حوزه بهداشت دهان و دندان استفاده میشود. این ترکیب شیمیایی معمولاً به عنوان یک ماده ضدعفونیکننده قوی برای کنترل عفونتها و پیشگیری از بیماریهای دهانی استفاده میشود.
دهانشویه کلرهگزیدین دارای خواص ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدویروسی است. این ویژگیها باعث میشود که از طریق کشتن و یا مهار رشد میکروارگانیسمها مانند باکتریها، قارچها و ویروسها در دهان عمل کند. از آنجا که بیشتر عفونتها و بیماریهای دهانی از طریق باکتریها و قارچها شیوع مییابند، استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین میتواند به کاهش ریسک عفونتها و بهبود بهداشت دهان و دندان کمک کند.
مطالب مرتبط: دهان شویه چه فایده ای دارد؟

معمولاً دهانشویه کلرهگزیدین در درمان عفونتهای لثه، التهاب لثه، التهاب دهان و تهیه قبل از جراحیهای دهانی استفاده میشود. همچنین، در برخی موارد، ممکن است پزشک یا دندانپزشک نیز ملزوم کند تا برای مدت کوتاهی دهانشویه کلرهگزیدین را به عنوان یک مراقبت پیشگیرانه در خانه مصرف کنید.
عوارض دهانشویه کلرهگزیدین
استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین ممکن است به عوارض جانبی زیر منجر شود:
- تغییر رنگ دندانها: استفاده طولانی مدت از کلرهگزیدین میتواند باعث تغییر رنگ دندانها به صورت موقتی شود. این تغییر معمولاً به صورت لکههای قهوهای یا زرد رنگ روی سطح دندانها رخ میدهد. با انقطاع استفاده از محصول، رنگ دندانها به حالت طبیعی خود بازگشت میکند.
- تغییر در طعم غذا: مصرف کلرهگزیدین ممکن است باعث تغییر در طعم غذاها و نوشیدنیها شود. معمولاً این تغییر در طعم بعد از استفاده از دهانشویه برای مدتی ادامه مییابد و با انقطاع مصرف بهبود مییابد.
- سوزش و تحریک لثهها: در برخی افراد، استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین میتواند باعث سوزش، تحریک و حساسیت در لثهها شود. اگر این علائم برای مدت طولانی ادامه داشته و ناراحتی زیادی به همراه داشته باشد، بهتر است به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- خشکی دهان: استفاده از کلرهگزیدین میتواند باعث خشکی دهان شود. این عارضه ممکن است برای برخی افراد مزاحمتآور باشد و میتواند به عوارض دیگری مانند تغییر در طعم و بوی دهان، مشکل در بلع، تشدید تجربه تازگی درد دندان و افزایش خطر تشکیل ترکها و زخمها در دهان منجر شود.
- تغییرات در مجرای هضمی: در برخی موارد، استفاده از کلرهگزیدین ممکن است تغییراتی در مجرای هضمی نظیر تغییر در سلیقه، تهوع و اختلالات معدهای نیز ایجاد کند. این عوارض در برخی افراد کمتر شایع هستند و بیشتر به صورت گذرا و در موارد خاص رخ میدهند.
در بعضی موارد نادر، استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین میتواند باعث واکنشهای آلرژیک شدید شود. اگر علائم آلرژی نظیر خارش، تورم صورت و لبها، دمزدن و ضیق نفس را تجربه کردید، باید به سریعی به مراقبتهای بهداشتی خود پایان دهید و به پزشک خود مراجعه کنید.
مهم است که به دندانپزشک خود اطلاع دهید در مورد هرگونه عوارض جانبی که در طی استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین تجربه کردهاید. آنها میتوانند راهنمایی کننده شما باشند و در صورت لزوم، ممکن است یک محصول دهانشویه دیگر را به شما توصیه کنند که عوارض کمتری داشته باشد.
فواید دهانشویه کلرهگزیدین
دهانشویه کلرهگزیدین دارای فواید زیادی است. در زیر به برخی از این فواید اشاره میکنم:
- کشش و مهار باکتریها: کلرهگزیدین به عنوان یک ماده ضدعفونیکننده قوی عمل میکند و میتواند باکتریهای موجود در دهان را به شدت کاهش دهد یا آنها را از بین ببرد. این ویژگی به کاهش خطر عفونتهای دهانی مانند التهاب لثه و عفونتهای دندانی کمک میکند.
- کنترل التهاب لثه: کلرهگزیدین به طور موثر التهاب لثه را کاهش میدهد و به تسکین علائمی نظیر خونریزی لثه، تورم و حساسیت لثه کمک میکند. با استفاده منظم از دهانشویه کلرهگزیدین، میتوانتد به بهبود بهداشت لثه و پیشگیری از پیشرفت بیماریهای لثه کمک کند.
- پیشگیری از عفونتهای پس از جراحیهای دهانی: استفاده از کلرهگزیدین قبل و بعد از جراحیهای دهانی میتواند خطر عفونت را کاهش داده و فرآیند بهبودی را تسریع کند. این ماده میتواند با کاهش تعداد باکتریهای موجود در دهان، از عفونتهای جدید جلوگیری کند و احتمال بهبودی سریعتر را افزایش دهد.
- کنترل بوی بد دهان: کلرهگزیدین میتواند به کاهش بوی بد دهان کمک کند. این ماده با کشش و مهار باکتریها و بازدارندگی رشد آنها، منجر به کاهش بوی ناشی از تجمع باکتریها در دهان میشود.

نحوه استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین
برای استفاده صحیح از دهانشویه کلرهگزیدین، مراهم زیر را دنبال کنید:
- خواندن دستورالعمل: قبل از استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین، دستورالعمل موجود بر روی بستهبندی را به دقت مطالعه کنید. راهنمای استفاده و توصیههای خاصی که تولید کننده ممکن است داشته باشد را بررسی کنید.
- اندازهگیری مقدار: معمولاً برای استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین، یکی تا دو قاشق چایخوری (حدود 15-30 میلیلیتر) محلول را دریافت کنید. از توده اضافی استفاده نکنید، مگر اینکه توصیه شده باشد.
- پاک کردن دهان: قبل از استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین، دهان خود را با آب یا مایع نقی دیگر شستشو دهید. این اقدام به از بین بردن ذرات غذایی و مواد دیگر در دهان کمک میکند و به عملکرد بهتر دهانشویه کمک میکند.
نحوه استفاده: معمولاً روش استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین به شرح زیر است:
مقدار معینی از دهانشویه را در دهان خود بریزید و به مدت حدود 30 ثانیه آن را در دهان خود حرکت دهید.
در حین حرکت دهانشویه، سعی کنید محلول را در کلیه نقاط دهانتان پخش کنید، از جمله لثهها، دندانها، فضاهای بین دندانی و زبان.
سپس محلول را بیرون بزنید. برای این کار از آب خالص بهتر است استفاده کنید و به خوبی دهانتان را با آن شستشو دهید.

- مدت زمان استفاده: معمولا زمان استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین در هر بار استفاده حدود 30 ثانیه است. پس از آن، محلول را بیرون بزنید و دهانتان را با آب بشویید.
- تکرار استفاده: عموماً توصیه میشود دهانشویه کلرهگزیدین را یک یا دو بار در روز، معمولاً بعد از مسواکزدن و قبل از رفتن به خواب استفاده کنید. اما بهتر است راهنمایی دندانپزشک خود را در مورد فرکانس استفاده رعایت کنید.
- عدم بلعیدن: هنگام استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین، برای جلوگیری از بلعیدن آن، توصیه میشود محلول را به دقت بیرون بزنید. به هیچ وجه این محلول را بلعیدنی کنید، زیرا ممکن است موجب عوارض جانبی ناخواسته شود.
- رعایت هشدارها: برخی از دهانشویههای کلرهگزیدین دارای هشدارها و احتیاطهای خاصی هستند. مطالعه دستورالعمل و توجه به هشدارها و احتیاطهای موجود بر روی بستهبندی بسیار مهم است. به ویژه اگر دارای حساسیتها، مشکلات مزمن سلامت دهانی یا سایر عوارض ناخواسته هستید، قبل از استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین با دندانپزشک خود مشورت کنید.
مراقبت از بهداشت دهان و دندانها بسیار مهم است و استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین میتواند به شما در حفظ بهداشت دهانی کمک کند.
با این حال، همیشه توصیه میشود به دندانپزشک خود مراجعه کرده و راهنماییهای دقیق و شخصی برای استفاده مناسب از دهانشویه کلرهگزیدین را دریافت کنید. دندانپزشک شما میتواند بهترین راهنمایی را بر اساس وضعیت دهان و نیازهای شما ارائه دهد.
فرق دهانشویه کلرهگزیدین با فلوراید
دهانشویه کلرهگزیدین و فلوراید هر دو نوع دهانشویه هستند که برای بهبود بهداشت دهان و پیشگیری از بیماریهای دهانی مورد استفاده قرار میگیرند. با این حال، دهانشویه کلرهگزیدین و فلوراید دارای ترکیبات و خواص متفاوتی هستند:
دهانشویه کلرهگزیدین:
کلرهگزیدین یک ماده ضدعفونیکننده است که عملکرد ضدباکتریال قوی دارد. این دهانشویه میتواند باکتریهای موجود در دهان را کاهش داده و به کنترل التهابات دهانی مانند التهاب لثه کمک کند. همچنین، کلرهگزیدین میتواند بوی بد دهان را نیز کاهش دهد.
دهانشویه فلوراید:
فلوراید یک ماده معدنی است که به عنوان یک آرایشگر دندان عمل میکند. این دهانشویه میتواند به استحکام دندانها کمک کند و مینای دندانها را تقویت کند. فلوراید با ایجاد یک لایه حفاظتی روی دندانها، میتواند از تسویهی اسیدی و فرسایش دندانها جلوگیری کند. همچنین، فلوراید میتواند به مقابله با تسویهی اسیدی که توسط باکتریها ایجاد میشود، کمک کند و به پیشگیری از تسویه و تولید لکههای دندانی کمک کند.

به طور کلی، دهانشویه کلرهگزیدین بیشتر برای کنترل باکتریها و التهابات دهانی مناسب است، در حالی که دهانشویه فلوراید بیشتر برای تقویت دندانها و حفظ سلامتی مینای دندانها مناسب است.
ممکن است دندانپزشک شما بر اساس وضعیت دهانی شما، نیازها و مشکلات دندانی شما، یکی از دهانشویهها را به شما توصیه کند یا حتی ممکن است ترکیبی از این دو را برای شما پیشنهاد دهد. همچنین، توصیه معمولی است که قبل از استفاده از هر نوع دهانشویه، با دندانپزشک خود در مورد نیازها و توصیههای شخصی خود مشورت کنید.
دهان شویه کلرهگزیدین در ارتودنسی
دهانشویه کلرهگزیدین میتواند در درمان ارتودنسی نقش موثری داشته باشد. درمان ارتودنسی شامل استفاده از براکتها (آویزها) و سیمهای قوس میشود که بر روی دندانها قرار میگیرند و به تنظیم و تغییر موقعیت دندانها برای بهبود تراز و همسانی دندانی کمک میکنند.
استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین در ارتودنسی به دلایل زیر میتواند مفید باشد:
- کنترل باکتریها: استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین میتواند باعث کاهش باکتریها در دهان شود و احتمال عفونتها و التهابات را کاهش دهد. این مسئله در ارتودنسی بسیار مهم است، زیرا براکتها و سیمهای قوس میتوانند به طور موقت مکانی را برای باکتریها فراهم کنند و احتمال رشد و تشکیل پلاک را افزایش دهند.
- تسویه دندانها: استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین میتواند به حفظ تراز و همسانی دندانها کمک کند. با کاهش باکتریها و التهابات دهانی، احتمال تسویه و تغییرات نامطلوب در موقعیت دندانها کاهش مییابد.
- حفظ بهداشت دهانی: استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین میتواند به حفظ بهداشت دهانی در دوران درمان ارتودنسی کمک کند. این میتواند شامل کاهش بوی بد دهان، کنترل لکهها و رنگ دندانها، و حفظ تمیزی دهان و لثهها باشد.
دهانشویه کلرهگزیدین در بارداری
استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین در دوران بارداری ممکن است مورد بررسی قرار گیرد. در حالی که استفاده از کلرهگزیدین در دهانشویهها معمولاً ایمن است، اما در مورد استفاده آن در دوران بارداری بهتر است با دندانپزشک و یا پزشک خود مشورت کنید.
در تحقیقات بسیار محدودی در مورد تأثیر کلرهگزیدین در بارداری انجام شده است، بنابراین اطلاعات دقیقی در این خصوص وجود ندارد. همچنین، باید توجه داشت که ممکن است برخی از ترکیبات موجود در دهانشویه کلرهگزیدین به نوزاد در رحم منتقل شوند.

در صورتی که در حال بارداری هستید، بهتر است با دندانپزشک یا پزشک خود مشورت کنید و در مورد استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین در دوران بارداری نظر آنان را جویا شوید. آنها میتوانند بر اساس شرایط شما و اطلاعات بالینی مربوطه، به شما توصیههای دقیقتری بدهند و در صورت لزوم، گزینههای جایگزین را معرفی کنند که برای بارداری ایمنتر باشند.
آیا دهانشویه کلرهگزیدین میتواند بوی بد دهان را برطرف کند؟
بله، دهانشویه کلرهگزیدین به دلیل خاصیت ضدعفونی کنندهاش میتواند باعث کاهش بوی بد دهان شود.
آیا دهانشویه کلرهگزیدین برای کنترل التهابات دهانی مؤثر است؟
بله، کلرهگزیدین به عنوان یک ضدعفونی کننده موثر علیه باکتریها و میکروبها، میتواند به کاهش التهابات دهانی و آسیبهای مرتبط با آنها کمک کند.
آیا دهانشویه کلرهگزیدین برای استفاده در دوران بارداری ایمن است؟
در مورد استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین در دوران بارداری، توصیه میشود با پزشک خود مشورت کنید تا مشکلات و نگرانیهای خاص خود را مورد بررسی قرار دهید.
آیا دهانشویه کلرهگزیدین رنگ دندانها را تغییر میدهد؟
بله، استفاده طولانیمدت از دهانشویه کلرهگزیدین ممکن است منجر به تغییر رنگ دندانها شود. برای جلوگیری از این مسئله، میتوانید از دهانشویه کلرهگزیدین با فرکانس پایینتر یا به دستور پزشک خود استفاده کنید.
آیا دهانشویه کلرهگزیدین میتواند در درمان ارتودنسی مورد استفاده قرار بگیرد؟
ابتدا قابل ذکر است که نباید خودسرانه از دهانشویه کلرهگزیدین درمانی در درمان ارتودنسی استفاده کرد. با این حال، در برخی موارد، ارائهدهندگان مراقبت از دندان ممکن است دهانشویه کلرهگزیدین را به عنوان یک بخش از روتین مراقبت دهانی درمان ارتودنسی توصیه کنند.
دهانشویه کلرهگزیدین میتواند به کنترل باکتریها و التهابات دهان کمک کند و برای حفظ بهداشت دهان و دندانها در دوران ارتودنسی مفید باشد. با این حال، همچنان نیاز به رعایت دستورالعملها و مشورت با متخصص ارتودنسی خود دارید تا بهترین استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین در مراحل درمانی خاص درمان ارتودنسی خود را داشته باشید.
نتیجه گیری
در نتیجه، استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین و فلوراید در بهبود بهداشت دهان و پیشگیری از بیماریهای دهانی نقش مهمی دارد. دهانشویه کلرهگزیدین با خاصیت ضدعفونیکنندگی و کنترل باکتریها، میتواند التهابات دهانی را کاهش داده و بوی بد دهان را کاهش دهد. به علاوه، دهانشویه فلوراید با عملکرد آرایشگری دندان، میتواند به استحکام دندانها و حفظ سلامتی مینای دندانها کمک کند.
در مورد استفاده از این دهانشویهها در دوران درمان ارتودنسی و بارداری، توصیه میشود با دندانپزشک یا پزشک خود مشورت کنید. آنها میتوانند با توجه به شرایط شما و اطلاعات بالینی، به شما راهنمایی دقیقتری ارائه دهند و در صورت لزوم، گزینههای جایگزین را معرفی کنند.
به طور کلی، بهداشت دهان و دندان در تمامی مراحل زندگی بسیار مهم است و استفاده از دهانشویههای مناسب و مراقبت دقیق از دندانها میتواند به حفظ سلامت دهانی کمک کند.